شورای عالی حوزه‌های علمیه

شورای عالی حوزه شورایی متشکل از شماری از مدرّسان و بزرگان حوزه علمیه قم که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان در بخش‌های مختلف آموزشی، اخلاقی، تبلیغی و اجتماعی حوزه علمیه قم و سایر حوزه‌های وابسته به آن را بر عهده دارد. نامزدهای عضویت در این شورا، که دست‌کم باید هفت نفر باشند، از سوی جامعه مدرسین به آیت‌الله خامنه‌ای و مراجع تقلید معرفی می‌شوند و پس از تایید، به عضویت شورا در می‌آیند.

ضرورت

با توجه به شرایطی که عصر و زمان، مخصوصاً بعد از پیروزی انقلاب پیدا کرده و نیازها و ضرورت‌های فراوانی که در جهات مختلف احساس می‌شود، لازم بود حرکت تازه‌ای در حوزه‌های علمیه، مخصوصاً حوزه علمیه قم، به وجود آید و روح تازه‌ای در کالبد آن، دمیده شود. به همین جهت، در سال ۱۳۵۸ش شورایی مرکب از سه نفر از نمایندگان امام خمینی و سه نفر از نمایندگان آیت‌الله گلپایگانی و سه نفر از نمایندگان جامعه مدرسین، تشکیل و گام‌های مؤثری، برداشته شد. این حرکت، با تشکیل شورای عالی جدید حوزه علمیه که از سوی جامعه مدرسین، پیشنهاد و مورد تصویب آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله اراکی قرار گرفت، تکمیل شد.

دیدار اعضای دوره ششم شورای عالی حوزه با رهبر انقلاب

اساس‌نامه

اساس‌نامه این شورا در ۱ آذر ۱۳۷۴، مطابق ۲۸ جمادی‌الثانی ۱۴۱۶، تنظیم و تصویب شد. اساس‌نامه شورای عالی در هیئتی مرکب از نمایندگان جامعه مدرسین و شورای عالی حوزه، تصویب و در تاریخ ۷/۹/۱۳۷۴ به تأیید مراجع تقلید وقت و آیت الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران رسید.

اهداف

فعالیت شورای عالی، در جهت اهداف زیر است:

  • ایجاد شرایط لازم برای پرورش فقیه، مفسر، متکلم، فیلسوف، خطیب و محقق، در رشته‌های مختلف علوم دینی و تربیت کادر مورد نیاز حوزه و نظام
  • ارتقای کیفی و کمی امور گزینشی، تحقیقی، تبلیغی، اخلاقی، سیاسی و معیشتی حوزه‌های علمیه
  • حفظ استقلال حوزه در تمام جهات
  • تواناسازی هر چه بیشتر حوزه‌ها، در پاسخگویی به نیازهای فرهنگی جامعه بشری
  • فراهم آوردن زمینه‌های مطلوب، جهت استفاده از حوزویان
  • برنامه ریزی در جهت مقابله همه جانبه با تهاجم بر ضد اسلام و مکتب اهل بیت
  • تهیه و تصویب برنامه‌های لازم، در جهت تحکیم و تقویت مبانی انقلاب.

تشکیلات

نصب و عزل اعضای شورای عالی، به پیشنهاد جامعه محترم مدرسین، و تصویب رهبر انقلاب و مرجع یا مراجع تقلید حوزه علمیه قم انجام می‌شود. مدت فعالیت شورای عالی در هر دوره، ۴ سال است و تعداد اعضای آن، حداقل، ۷ نفر می‌باشد.

وظایف

انتخاب مدیر حوزه

شورای عالی، به منظور اجرای مصوبات خود و اداره حوزه علمیه، یکی از طلاب را به عنوان مدیر، با رای دو سوم آراء انتخاب می‌کند و کارهای اجرایی را به او می‌سپارد تا به کمک معاونان و سایر همکاران، آنها را اجرا نماید.

برنامه‌ریزی در امور تحصیلی

یکی از مهم‌ترین وظایف این شورا، تدوین برنامه‌های مناسب، به منظور ارتقای کیفیت تحصیل و تدریس طلاب علوم دینی، مخصوصاً در زمینه فقه و فقاهت است.

  • طرح و تصویب ایجاد فضای آموزشی و توسعه مدارس و مراکز آموزشی علوم اسلامی
  • تعیین مقاطع تحصیلی، بر اساس اهداف مورد نظر
  • تعیین دروس مورد نیاز و محتوای کتاب‌های درسی
  • ارائه شیوه‌های مناسب امتحانی در مقاطع مختلف تحصیلی
  • تصویب طرح جهت ایجاد هماهنگی و پشتیبانی مراکز آموزشی علوم حوزوی
  • برنامه ریزی و توسعه جهت رشته‌های تخصصی، مخصوصاً فقه و عقاید و تفسیر و فلسفه اسلامی و تبلیغ
  • تعیین گرایش‌های مختلف در دوره‌های عالی علوم اسلامی
  • تهیه تقویم تعطیلات سالانه حوزه و ضوابط تعطیلات اضطراری
  • برنامه ریزی برای بهره وری از دانش آموختگان و عالمان حوزوی بعد از اتمام تحصیل.

برنامه‌ریزی در امور جذب و گزینش، نظارت و مشاوره

  • تعیین شیوه‌های جذب و ضوابط گزینش طلاب علوم دینی
  • تدوین طرح مناسب، جهت جمع‌آوری آمار و اطلاعات حوزه
  • تصویب طرحی به منظور جلوگیری از نفوذ بیگانگان و حفاظت حوزویان از وابستگی به جریانات انحرافی
  • تدوین طرح ایجاد مرکز مشاوره، جهت راهنمایی‌های مورد نیاز طلاب.

برنامه‌ریزی در امور اخلاقی

  • تهیه برنامه جهت ارتقای سطح معنویات، اخلاق و تهذیب نفس در حوزه و تعیین دروس و کتب مربوطه
  • طرح تشکیل مرکزی جهت نظارت بر رعایت اخلاق اسلامی و آداب اجتماعی و زیّ طلبگی و تنظیم آیین نامه انضباطی
  • تدوین طرح ایجاد و توسعه مراکز تحقیقاتی علوم اسلامی.

برنامه ریزی در امور تبلیغی

  • تدوین برنامه جهت تربیت مبلغانی شایسته با تخصص‌های مورد نیاز، و تهیه برنامه‌های مناسب جهت ارائه امتیازاتی به ایثارگران
  • تدوین برنامه جهت افزایش آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی حوزویان
  • تصویب برنامه‌های لازم جهت حفظ آمادگی‌های دفاعی در حوزه‌ها و تهیه طرح‌های مناسب، جهت ارائه امتیازاتی به ایثارگران
  • بررسی و مطالعه حوادث و رخدادهای اجتماعی که به نحوی به حوزه علمیه ارتباط دارد و اتخاذ تصمیمات مناسب.

سایر موارد

اعضای دوره دوم شورا، از راست به چپ: مکارم شیرازی، استادی، هاشمی شاهرودی، راستی کاشانی، افتخاری‌گلپایگانی، محفوظی، مقتدایی
  • نصب و عزل و قبول استعفای مدیر حوزه علمیه
  • تدوین و تصویب تشکیلات و مدیریت و شرح وظایف مدیر و قائم مقام و معاونت‌ها
  • تأیید قائم مقام و معاونین، پس از معرفی از سوی مدیر
  • نظارت بر اجرای مصوبات شورای عالی و ارزیابی نتایج آن
  • دریافت گزارش عملکرد مدیر، جهت ارزیابی
  • بررسی طرح‌های پیشنهادی مدیر
  • تصویب بودجه سالانه شورای عالی و مدیریت و تعیین منابع آن
  • بررسی ترازنامه مالی در پایان هر سال
  • تصویب اساس نامه مراکز آموزشی، تحقیقی، تبلیغی، پرورشی، خدماتی و دیگر مؤسسات وابسته به حوزه علمیه
  • بررسی و تعیین راه‌های مناسب جهت برقراری ارتباط حوزه با دیگر مراکز علمی و فرهنگی داخل و خارج کشور
  • ارائه گزارش عملکرد شورا و مدیریت به رهبر انقلاب و مراجع تقلید.

اعضا

دوره اول (۱۳۷۰ش)دوره دوم (۱۳۷۳ش)دوره سوم (۱۳۷۸ش)دوره چهارم (۱۳۸۳ش)دوره پنجم (۱۳۸۷ش)دوره ششم (۱۳۹۱ش)دوره هفتم (۱۳۹۵ش)دوره هشتم (۱۳۹۹ش)
ناصر مکارم شیرازیناصر مکارم شیرازیمحمد تقی مصباح یزدیسیدهاشم حسینی بوشهریسیدهاشم حسینی بوشهریسیدهاشم حسینی بوشهریسیدهاشم حسینی بوشهری
حسین راستی کاشانیحسین راستی کاشانیمحمد یزدیمحمد یزدیعلی نکونام گلپایگانیعلیرضا اعرافیعلیرضا اعرافی
عباس محفوظیعباس محفوظیمحمد مهدی شب‌زنده‌دارسید احمد خاتمیسید احمد خاتمیسید احمد خاتمیسید احمد خاتمی
رضا استادیرضا استادیرضا استادیرضا استادیرضا استادیرضا استادیمحمد مهدی شب‌زنده‌دار
محمد مومنعلی افتخاری گلپایگانیمحمد مومنمحمد مومنابوالقاسم وافیجواد مرویجواد مروی
سید حسن طاهری خرم‌آبادیسید محمود هاشمی شاهرودیسید محمد غرویسید محمد غرویسید محمد غرویسید محمد غروی
مرتضی مقتداییمرتضی مقتداییمرتضی مقتداییمرتضی مقتداییمرتضی مقتدایی
محمود عبداللهیمحمود عبداللهیمحسن اراکی
محمود رجبیمحمود رجبیمحمود رجبی

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  2. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  3. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  4. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  5. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  6. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  7. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  8. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  9. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.
  10. ، شورای عالی حوزه‌های علمیه.

پیوند به بیرون